Давлат фуқаролик хизмати соҳасидаги муносабатларнинг янги тартиби белгиланди

 

Юртимизда бу борада олиб борилаётган тизимли ислоҳотларнинг замирида Ўзбекистон Республикасининг “Давлат фуқаролик хизмати тўғрисида”ги қонун қабул қилинди. Мазкур қонуннинг қабул қилиниши “Халқ давлат органларига эмас, давлат органлари халққа хизмат қилиши керак”, деган тамойилни тўла рўёбга чиқариш учун мустаҳкам ҳуқуқий пойдевор бўлиб хизмат қилмоқда.

Ушбу қонун давлат фуқаролик хизматчисининг ҳуқуқий мақоми, лавозимлар тоифалари ва малака даражаларини, давлат фуқаролик хизматига кириш, ўташ ва тугатиш жараёнларининг ягона тартиботини, кадрларнинг касбий-маънавий фазилатлари ва алоҳида хизматларнинг объектив ҳамда адолатли баҳолаш асосида хизмат поғоналари бўйича ўсиш кафолатларини, умуман, ягона давлат фуқаролик хизматининг ташкилий-ҳуқуқий механизмини тартибга солишни назарда тутади.

2022 йилнинг 4 август куни Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида давлат хизматини ислоҳ қилиш ва бошқарувда натижадорликни ошириш чора-тадбирлари юзасидан видеоселектор йиғилиши ўтказилган эди. Мазкур йиғилишда юқорида номи келтирилган қонуннинг ижтимоий аҳамияти, унда мамлакатимиз тараққиётини жадаллаштириш учун ўзига хос “драйвер” – ҳаракатлантирувчи куч мужассамлиги алоҳида таъкидланган эди.

Шунингдек, Президентимиз томонидан давлат бошқарувида кадрлар сиёсатини такомиллаштириш, давлат фуқаролик хизматининг ҳуқуқий асосларини мустаҳкамлаш, давлат хизматчилари фаолияти ва бутун тизимни танқидий қайта кўриб чиқиш борасида зарур кўрсатмалар берилди.

Сир эмаски, бугун давлатни барқарорлаштириш билан бирга жамиятни фаоллаштириш, давлат хизматчисининг жамиятга ижобий муносабатини шакллантириш, халққа хизмат қилиш, одамлар розилигини олиш, ҳалоллик, адолатни мустаҳкам ўрнатиш борасидаги замонавий ёндашувга бўлган ижтимоий эҳтиёж кучайди. “Давлат фуқаролик хизмати тўғрисида”ги қонуннинг қабул қилиниши Президентимиз илгари сураётган халқпарвар сиёсатнинг яна бир амалий тасдиғи бўлди. Ушбу Қонун давлат органлари ва ташкилотларида меҳнат қилаётган 118 минг нафардан ортиқ давлат фуқаролик хизматчиларининг ҳуқуқий мақомини белгиловчи ва улар фаолиятини ягона қоидалар асосида тартибга солишга қаратилган. Қонуннинг ишлаб чиқилиши – жуда машаққатли жараён бўлиб, 15 та вазирлик ва идоралар мутахассислари, хорижий экспертлар ва жамоатчилик вакиллари иштирокида тайёрланган, жамоатчилик вакиллари, жумладан, журналист ва блогерлар иштирокида 10 дан ортиқ муҳокамалар ташкил этилган.

Қонунни ишлаб чиқиш жараёнида хориж тажрибаси ва халқаро экспертларнинг фикр-мулоҳазаларига таянилди. Хусусан: Япония, АҚШ, Буюк Британия, Германия, Франция, Хитой, Болгария, Латвия, Польша, Эстония, МДҲ давлатлари ва бошқа мамлакатларнинг қонунчилиги таҳлил қилинди;

 БМТ Тараққиёт дастури, Европада хавфсизлик ва ҳамкорлик ташкилоти, Халқаро ҳамкорлик бўйича Германия жамияти, Жаҳон банки, Халқаро меҳнат ташкилоти хулосалари асосида такомиллаштирилди.

Юртимизда сўнгги йилларда халқ манфаатлари йўлида амалга оширилаётган ислоҳотлар ўзининг амалий натижасини бермоқда. Давлат органлари “Инсон – жамият – давлат” тамойили асосида янгича ва халқчил тизимда ишлашни бошлади. Давлат бошқаруви ва давлат хизматчилари оддий одамларга яқинлашди. Халқни эшитиш, муаммоларни тезкор ҳал қилиш тизими йўлга қўйилди. Мазкур тизимни мустаҳкамлаш учун эса муҳим ҳуқуқий асос қабул қилиниши керак эди.

Қонун 10 та боб ва 64 та моддадан иборат бўлиб, унинг “Давлат фуқаролик хизмати соҳасида давлат бошқаруви”, “Давлат фуқаролик хизматчисининг ҳуқуқий мақоми”, “Давлат фуқаролик хизмати соҳасида коррупцияга қарши курашиш” каби бобларида давлат фуқаролик хизматчисининг ҳуқуқлари, мажбуриятлари, одоб-ахлоқ қоидалари каби тушунчалари акс этган.

Жумладан, Қонуннинг 5-моддаси “Давлат фуқаролик хизматининг асосий принциплари” деб номланиб, унда давлат фуқаролик хизмати тизимининг ягоналиги ва барқарорлиги, қонунийлик, адолатлилик, халққа хизмат қилиш, давлат органларининг ва мансабдор шахсларнинг жамият ҳамда фуқаролар олдида масъуллиги каби бандлар белгиланган.

Қонунга кўра, давлат фуқаролик хизматини ўташда мазкур Sонун билан тартибга солинмаган муносабатларга Меҳнат кодекси қўлланилади. Шунингдек, давлат хизматчиси тадбиркорлик билан шуғулланиши, уларнинг муассиси бўлиши, Ўзбекистондан ташқарида ҳисоб варақлар очиши, чет элда кўчмас мулк олиши таъқиқланади. Давлат хизматчилари учун 5 кунлик иш ҳафтаси ва ҳафтасига 40 соатдан ошмайдиган иш давомийлиги белгиланади. Давлат хизматчиларига 27 кундан кам бўлмаган йиллик асосий таътил берилади.

Қонун билан давлат фуқаролик хизмати соҳасида ваколатли орган этиб – Президент ҳузуридаги Давлат хизматини ривожлантириш агентлиги белгиланди. Агентликнинг давлат фуқаролик хизмати соҳасидаги ваколатлари ҳам белгилаб берилди. Агентлик мутасадди вазирлик ва идоралар билан ҳамкорликда ушбу қонуннинг мазмун-моҳияти ва аҳамиятини аҳоли ўртасида тушунтирилишини таъминлаш борасида бир қатор вазифалар ва чора-тадбирларни белгилаб олди.

Мухтасар айтганда, давлат хизматида узоқ йиллардан буён ўз ечимини топмаган тизимли муаммоларни ҳал қилишга қаратилган “Давлат фуқаролик хизмати тўғрисида”ги қонун нормаларининг самарали ижросини таъминлаш орқали давлат фуқаролик хизматини тартибга солиш соҳасида илғор халқаро стандартларга жавоб берувчи ягона тартибот тизими шакллантирилади. Энг асосийси, давлат фуқаролик хизматига малакали кадрларни фаол жалб қилиш, улар салоҳиятини ошириш, фидойи, халқпарвар ва рақобатбардош кадрлар сифатида тарбиялаш учун зарур ҳуқуқий шароитлар яратилади.

 

 

Бобур Абдуллаев,

Давлат хизматини ривожлантириш

агентлиги маъсул ходими